Temas das obras de teatro ou as películas

1.      Concurso de cancións

Escenario: Concurso de cancións

Na Aula, celébrase un concurso de cancións onde se buscan novas cancións para a función de fin de curso. Fani copiou a letra dunha canción composta por Carlos e enviouna ao concurso de cancións no seu nome. Que ocorre?

Papeis:

Carlos Compositor

Carlos é un cantante e compositor famoso de 28 anos, cuxa carreira comezou ao gañar un concurso de talentos. Publicou tres discos e, no outono, participou no programa A mi manera. A música de Carlos é pop-rock melódico. O nome do seu último tema é Ninguén me ve. En Instagram, pode atoparse en @carlos100oficial.

Fani Fan

Fani é unha alumna de 13 anos. As súas afeccións son tocar a guitarra e xogar ao xadrez, e o esquí no inverno. Fani compuxo algúns temas, mais resúltalle difícil facer as letras das cancións. Ás veces, o seu mellor amigo, Miguel, axudouna a facer as letras. A Fani encántanlle os temas de Carlos, xa que teñen letras realmente xeniais e parecen contar a súa propia vida! Fani segue a Carlos en Instagram e foi a dous concertos seus.

A conciencia
A boa conciencia de Fani sempre procura lembrar o que está ben. Unha boa conciencia saca a relucir as habilidades dos bos compañeiros, fai fincapé en actuar de acordo coas regras e pon de manifesto como se senten as cousas doutra persoa e cales son as consecuencias dos actos de Fani.

A tentación

A tentación presenta solucións fáciles para Fani sen pensar nas consecuencias dos actos. A tentación quere que Fani triunfe a toda costa.

Miguel – amigo de Fani

Miguel escribe cancións por pracer e, ás veces, tamén axudou a Fani a crear letras. Nalgunha ocasión, publicou as súas propias cancións nas historias de Instagram e Snapchat. Miguel lembra que de cando en cando xogaban aos xogos da Aula do Dereito de Autor na clase.

Enfoques do debate para o profesor:

• Os autores das cancións, ou sexa, o compositor e o letrista reciben os dereitos de autor das cancións que fan.
• Unha obra creada por outra persoa non pode copiarse nin interpretarse co teu nome ou como se fose túa. Isto vulnera os dereitos de autor da outra persoa.
• Tamén pode considerarse que oportunidades hai, hoxe en día, para presentar e compartir as propias producións, como, p. ex., música, letras de cancións e poemas feitos por eles mesmos, e como debemos respectar, daquela, os dereitos de autor dos demais.

2.      Realización dun programa de sketches

Escenario: Estudio de televisión

Á actriz Alba ocorréuselle un personaxe xenial para un sketch. Pedro, o produtor do programa de televisión, quere facer o seu propio programa de televisión do personaxe e pídelle a Guiomar que escriba un guión arredor da personaxe. A Alba non se lle consulta nada e sábeo cando ve un anuncio do programa na parede do estudio de televisión. Que ocorre?

Papeis:

Alba Actriz

Alba é unha actriz nova que se deu a coñecer ao gran público nun programa de sketches. O personaxe do sketch que inventou non gañou a competición, mais acabou o programa no terceiro posto. Anteriormente, Alba actuou no Teatro Municipal de Kouvola, foi lectora de anuncios e actriz de dobraxe para a última película de debuxos animados de Disney. Durante os seus estudos, actuou no musical da Aula do Dereito de Autor.

Pedro Produtor

Pedro é un veterano da industria da televisión con moita experiencia, que produciu varios programas de televisión. Ultimamente produciu os programas de Bailando con las estrellas e Gran Hermano. Pedro ten boa intuición para novos formatos de televisión e moitas ideas. Como norma xeral, sae coa súa e pasa rapidamente da idea á execución.

Personaxe do sketch

O personaxe do sketch é un animal gracioso ou algún outro personaxe creado pola actriz Alba, que sempre se mete en problemas novos. A frase do personaxe «Non pasa nada!» está en boca de todos.

Guiomar Guionista de televisión

Guiomar é unha guionista que acaba de rematar os seus estudos e busca traballo no seu campo. Conseguiu unha grande oportunidade para demostrar a súa capacidade como guionista da última serie de televisión de Pedro. Guiomar é unha grande admiradora do personaxe de sketch pensado por Alba.

Alicia Axudante de produción

Alicia é a man dereita de Pedro. Axúdao en toda a organización práctica dos programas de televisión e encárgase de que todo se faga correctamente conforme á lei e ás directrices.

Enfoques do debate para o profesor:

• Os dereitos de autor protexen os traballos creativos.
• Cando alguén fai un vídeo, un programa de televisión ou escribe un guión, por exemplo, para un programa de sketches, xéranse dereitos de autor para esa persoa.
• Unha obra creada por outra persoa non debe reivindicarse como propia.
• Por outra banda, os dereitos de autor protexen obras orixinais (p. ex., unha película, un libro, un programa de televisión, un guión) que creou o autor e na que este introduciu as súas ideas e pensamentos de xeito orixinal.
• Os dereitos de autor non protexen as ideas, conceptos, teorías nin a mera información. Estes poden utilizarse como fonte de inspiración para o teu propio traballo creativo. Porén, unha obra creada por outra persoa non pode copiarse.
• Polo tanto, o personaxe do sketch estará protexido na medida na que sexa orixinal, mais non quedan protexidos os personaxes baseados en meras ideas. Por exemplo, algúns personaxes de debuxos animados tamén están protexidos como marcas rexistradas ou o uso dun personaxe inventado por outras persoas pode ser unha práctica inapropiada nas actividades empresariais.
• Porén, por exemplo, pode debuxarse un personaxe dun pato con roupa, mais non copiar directamente a imaxe do personaxe do Pato Donald e usala, por exemplo, con fins comerciais.

3.      Organizar un concerto nun parque

Escenario: Parque

TubeT decide organizar un concerto no patio da escola e pídelle que actúe ao seu cantante favorito, Xaime. TubeT convida os seus seguidores ao evento e retransmite en directo o concerto na súa propia canle de YouTube. Como debería ter en conta o youtuber os dereitos de autor á hora de organizar un concerto?

Papeis:

TubeT – youtuber

TubeT é un popular youtuber. Produce contidos para varias canles de YouTube, onde ten máis de 100 000 seguidores. TubeT publica un novo vídeo nunha das súas canles todos os días. Tamén participou no evento anual Tubecon. A canle máis popular de TubeT é @TubeT.

Xaime – cantante

TubeT é moi fan dos temas de Xaime. Xaime escribe a maioría das súas canción el mesmo ou xunto ao seu grupo. Actuou en moitos festivais este verán e comezará unha xira de concertos o ano que vén. Este ano, Xaime gañou o premio Emma ao artista revelación do ano.

Rafa – representante:

Rafa es el representante de Xaime. Coñece a Xaime incluso desde antes de que este fose un artista famoso. Ocúpase de todos os asuntos de Xaime, como acordar os concertos, as xiras e o marketing, e encárgase dos seus horarios. Rafa move todos os fíos. Sen un representante, Xaime sempre chegaría tarde ou iría ao lugar equivocado.

Max – seguidor de TubeT

Max leva xa varios anos seguindo a TubeT. Coñeceuno o ano pasado na Tubecon e conseguiu facer unha autofoto con el. Max tamén comezou a facer vídeos e a publicalos na súa propia canle de YouTube.

Mara – seguidora de TubeT

Mara comezou a seguir a TubeT hai pouco tempo. Está moi emocionada por chegar a coñecelo no concerto que este está organizando no parque. Mara tamén é fan de Xaime.

Enfoques do debate para o profesor:

• Cando se organizan actuacións musicais nun lugar público, como un parque ou o patio dunha escola, precísase o permiso dos creadores de música. O permiso pode obterse no organismo que xestiona os dereitos de autor, SGAE e SEDA.
• Para a retransmisión en directo do concerto tamén debe chegarse a un acordo cos intérpretes.
• Para a retransmisión en directo, tamén se precisa o permiso dos creadores de música. As entidades que representan os intérpretes e os produtores fonográficos son AIE e AGEDI.
• O compositor e o letrista dunha peza musical adoitan ser persoas distintas do intérprete. Para usar a música, precísase o permiso do compositor e o letrista.
• Tamén os intérpretes musicais, como os cantantes e os músicos e os produtores de fonogramas teñen dereitos. Denomínanse dereitos conexos.
• Como norma xeral, poden gravarse vídeos nun lugar público para uso persoal. Porén, é posible que se prohibira gravar nalgúns concertos ou semellantes. Por exemplo, se un fan quere compartir unha actuación dun cantante en YouTube, Instagram, etc., debe estar autorizado para gravar os artistas e para difundir esta gravación.

4.      Uso dunha coreografía

Escenario: Casa de Ariadna

Ariadna inventa unha nova coreografía para a nova canción de éxito de Rober e compártea en TikTok. A coreografía difúndese en TikTok e outra usuaria, Carme, tamén se grava facendo o mesmo baile na súa propia canle. Rober atopa a coreografía en TikTok e a copia no seu novo videoclip sen mencionar o nome de Ariadna como coreógrafa. Unha fan de Rober, Vega, comparte o novo tema de Rober e pon polas nubes a nova coreografía de Rober cualificándoa de impresionante e sen igual. Como debería actuar Ariadna?

Papeis:

Ariadna

Ariadna é unha fan apaixonada de Rober e inventa as súas propias coreografías para os temas deste e compárteas en TikTok. A súa canle de TikTok conta con máis de 1000 seguidores en España e no estranxeiro.

Rober – cantante

A carreira de Rober como cantante despegou e conseguiu moitos concertos para os festivais do próximo verán. É un letrista creativo e crea letras novas con facilidade, mais non se lle ocorren movementos de baile para os seus novos videoclips.

Carme – usuaria de TikTok

Carme é unha usuaria superactiva de TikTok. Grávase facendo vídeos de baile divertidos e compárteos en TikTok. Adoita inventar ela mesma bailes, mais de cando en cando tamén comparte os movementos de baile pensados por outras persoas.

Vega – fan de Rober

Vega é unha grande admiradora de Rober. Asistiu a todos os concertos que deu na cidade onde vive. Tamén interpretou un tema de Rober na función de fin de curso da escola. Vega faría calquera cousa por conseguir ir ao seu concerto no festival do próximo verán.

Amigo de Ariadna

O amigo de Ariadna tamén é un grande admirador de Rober. Tamén é afeccionado ao baile e presta especial atención ás coreografías dos videoclips. No novo vídeo de Rober, decátase de movementos de baile familiares da coreografía que fixo Ariadna. Ensínalle o vídeo a Ariadna.

Enfoques do debate para o profesor:

• Ariadna pode obter os dereitos de autor pola súa coreografía se é o suficientemente orixinal, ou sexa, se dalgún xeito expresa as propias eleccións creativas e persoais da autora.
• Os dereitos de autor significan que o autor é libre de decidir como e onde pode usarse a súa obra, p. ex., para a súa coreografía.
• Cando se utilice unha obra creada por outra persoa, sempre debe mencionarse o nome do autor. Non podes interpretar co teu nome ou como se fose túa unha obra creada por outra persoa.
• Se o cantante quixese usar a coreografía de Ariadna, debería pedirlle permiso a ela para facelo.

5.      Escritor entrevistado

Escenario: Feira do Libro

Ricky, que é afeccionado a escribir, participa nun concurso de escritura. O seu escrito gaña o concurso e entrevístano entrevistan na Feira do Libro. Un editor e un produtor de cine están interesados na historia, e queren facer un libro e unha película dela. Pensar en como podo converterme en escritor, como se orixinan os libros, que tipo de cousas están relacionadas coa profesión do escritor e como gaña a vida un creador cultural.

Papeis:

Ricky – escritor afeccionado

A Ricky encántalle escribir. Sempre escribiu. No instituto, os seus ensaios literarios publicáronse no xornal escolar. Tamén escribiu un libro de fantasía, mais aínda non llo amosou a ninguén.

Enrique – editor

Enrique é un lector de libros empedernido. Ten boa intuición para as historias de éxito e moitos dos libros que publica son éxitos de vendas. O editor axuda os escritores a atopar lectores e pór o libro á venda. O escritor e o editor asinan un contrato para publicar o libro en formato impreso, libro electrónico ou audiolibro.

Pablo – produtor de cine

Pablo é un personaxe moi bohemio e excéntrico. Entusiásmase facilmente con historias interesantes e comeza a conseguir financiamento para producir unha película. O produtor de cine reúne un equipo de traballo para a película: director, guionista de cine, actores, etc.

Emilio – entrevistador

Emilio é xornalista e un popular presentador en moitos eventos. É un grande admirador dos libros de fantasía e leu todos os libros de Percy Jackson de Rick Riordan e de Harry Potter de J. K. Rowling. Está moi entusiasmado co escrito de Ricky.

Camilo Conselleiro

Camilo Conselleiro é amigo de Ricky e coñece moi ben os dereitos de autor. El mesmo publicou un artigo na revista universitaria. A Camilo gústalle gusta axudar os seus amigos e ten un blog en Internet.

Enfoques do debate para o profesor:

• Calquera de nós pode ser un autor da industria creativa. Cada un ten as súas propias historias, ideas, pensamentos que poden dar lugar a libros, obras de arte, cancións, películas, xogos ou o que sexa.
• Os ingresos dos autores da industria creativa comprenden varias fontes.
• Os autores, como os escritores, adoitan recibir ingresos só cando un libro está rematado e un editor está interesado en publicalo.
• Os autores da industria creativa adoitan acordar os dereitos de uso por separado, p. ex., a edición dun libro, os dereitos cinematográficos, a creación dun audiolibro, a realización de comedias radiofónicas e obras de teatro, etc.
• Unha parte considerable dos ingresos dun autor está constituída polos dereitos de autor.

6.      Concurso de talentos

Escenario: Estudio de televisión

A acróbata Almu participa nun concurso de talentos que se emitirá por televisión. Ela mesma ideou un número peculiar. O xuíz X e o produtor Pepe están marabillados coa orixinal actuación. A Pepe gustaríalle que Almu actuase tamén no seu segundo programa. O amigo de Almu, Miki, que estaba entre o público, gravou a actuación e compartiuna en Snapchat e Instagram na súa historia. Na obra de teatro, reflexionade sobre que tipo de cuestións relacionadas cos dereitos de autor é bo que teñan en conta Almu, Pepe e Miki.

Papeis:

Almu Acróbata

Almu é unha entusiasta das acrobacias e gústalle actuar sempre que pode en celebracións familiares, en festas da escola ou incluso no patio do seu edificio para os veciños.

Xuíz X

X entrou no concurso de talentos como xuíz. É un personaxe bastante excéntrico e gústalle vestir de xeito rechamante. Como xuíz, é moi querido e sempre anima os concursantes a atopar a súa propia creatividade.

Pepe Produtor

Pepe produciu varias series de televisión de telerrealidade e estilos de vida. Pepe é decidido e cumpre sempre co programado. O seu riso alegre resoa polos corredores do estudo de televisión mentres corre dun estudio a outro. É responsabilidade do produtor asegurarse de que o programa de televisión se remate a tempo e que todo saia segundo o planeado.

Miki – amigo de Almu

Miki é un bo amigo de Almu e tamén un artista apaixonado. Gústanlle máis os trucos de maxia. Adoita actuar xunto a Almu.

Mireia – amiga de Almu

Mireia, Almu e Miki son bos amigos e organizan xuntos moitos actos distintos. Normalmente, Mireia é a presentadora. Mireia informouse acerca dos dereitos de autor na Aula do Dereito de Autor e está feliz de falar diso aos seus amigos.

Enfoques do debate para o profesor:

• Os artistas escénicos, como actores, bailaríns e artistas de circo, xeran dereitos de autor polas súas actuacións.
• Para que unha actuación doutra persoa poida gravarse e compartirse en Internet ou nas redes sociais, debe chegarse a un acordo con ela.
• Nos programas de televisión, os dereitos de autor acórdanse cos autores e intérpretes.
• Tamén é bo ter en conta que, nos estudios de televisión, como norma xeral, non poden gravarse os programas.
• Os programas de televisión xeran dereitos de autor para os autores e as produtoras, polo que se precisa o seu permiso para gravar e distribuír os programas, por exemplo, en Internet.
• Cada un de nós tamén temos dereito á nosa intimidade, e é un bo costume pedirlle permiso a un amigo se queremos compartir fotos ou vídeos nos que saia nas redes sociais ou en Internet.

7.      Profesión de historietista

Escenario: Estudio dunha historietista

O novo cómic de Isabel chamou moito a atención. O seu teléfono non deixa de soar e chegan mensaxes todo o tempo. Paco, un produtor de cine, quere facer unha película de animación do cómic. Unha axencia de publicidade quere usar o personaxe do cómic na próxima campaña publicitaria de conservación da natureza dunha empresa. Afonso, que é admirador dos cómics de Isabel, pon o personaxe do cómic como foto de perfil para Snapchat e TikTok. Que cousas é bo que considere Isabel sobre os seus propios dereitos de autor?

Papeis:

Isabel – historietista

Isabel é unha debuxante apaixonada e realizou varios cómics. Nos seus últimos cómics, unha vaca busca aventuras. O ano pasado, Isabel gañou o premio Puupäähattu da Sociedade Finesa do Cómic.

Paco – produtor de cine

Paco produciu varias películas de animación. Entusiásmase facilmente cos personaxes interesantes e comeza a crear historias arredor dos personaxes, ademais de buscar financiamento para producir a animación. O produtor de cine reúne un equipo de traballo para a animación: actores de dobraxe, etc.

Diego – deseñador gráfico

Diego traballa de deseñador gráfico nunha pequena axencia de publicidade. Debuxa e ilustra distintos anuncios, carteis e folletos. Adoita enfrontarse a diferentes problemas dos dereitos de autor, por exemplo, en relación co uso de imaxes e música.

Afonso Afeccionado

Afonso é un ávido lector de cómics e fan de Isabel. Ten unha ampla colección de cómics na casa e tamén lle gusta compartir cómics bos nas redes sociais. Identifícase moito co personaxe Vaca do cómic de Isabel e sobe a imaxe do personaxe como foto de perfil en TikTok e Snapchat.

Vaca – personaxe de cómic de Isabel

O personaxe do cómic de Isabel é bondadoso e atento, e entusiásmase facilmente coas cousas novas. Vaca tamén coida do medio ambiente e adoita traer varios consellos de reciclaxe. Ultimamente Vaca interesouse, sobre todo, polos dereitos de autor.

Enfoques do debate para o profesor:

• Un historietista obtén o seu sustento de moitas fontes distintas, como vendendo permisos de publicación a revistas, xornais e editoriais de libros. Os personaxes de cómics poden converterse en artigos de promoción, ou incluso nunha película ou serie de televisión. Un historietista tamén pode vender bosquexos orixinais dun cómic.
• Se se quere facer unha película, un material de promoción, un libro, etc. dun cómic, hai que chegar a un acordo co historietista.
• Sen permiso, non podemos copiar nin compartir os cómics feitos por outra persoa nin, por exemplo, copiar un personaxe dun cómic.

8.      Audición para un musical

Escenario: Escenario dun teatro

Guillerme e Concha fan un novo musical. Candela e Branca queren participar no musical máis importante do próximo outono. Participan nunha audición que se celebra no escenario do teatro da cidade. Guillerme e Concha pregúntanse que tipo de cuestións sobre os dereitos de autor deberían ter en conta.

Papeis:

Guillerme – guionista

A Guillerme encántanlle os musicais. Foi ver O rei león e A pantasma da ópera en Brosada (Nova York). Sempre soñou con realizar o seu propio musical.

Concha – compositora

Concha é unha apaixonada dos musicais e amante do teatro. Viu My Fair Lady e The Sound of Music, cando menos, cen veces. Concha tamén fixo as súas propias composicións.

Candela – cantante

Candela soña cunha carreira como cantante. En 4.º de ESO, actuou no musical da Aula do Dereito de Autor e participou en representacións de teatro amateur ao aire libre moitos anos.

Branca – bailarina

Branca bailou desde que era pequena. Actuou en representacións de escolas de baile, mais aínda non chegou ao grande escenario do teatro. O seu maior ídolo é a estrela de Hollywood Shirley Temple.

Diana – directora

Diana dirixiu varios musicais. Máis recentemente, dirixiu o musical na Aula do Dereito de Autor e está participando na organización dun novo musical para o escenario do teatro da cidade.

Enfoques do debate para o profesor:

• Ademais do guionista, compositores musicais e o director, os intérpretes do musical tamén teñen dereitos de autor (concretamente, dereitos conexos).
• Ao facer un musical, os dereitos de autor deben acordarse con todos os autores e intérpretes, como os dereitos de representación do musical e se o musical se vai gravar en vídeo, os dereitos para gravar e para usar a gravación.
• No caso da música, deben obterse os permisos de interpretación necesarios en SGAE ou SEDA ou se se compón música nova, debe acordarse co compositor o uso da música no musical.
• Se se utiliza un guión xa feito, tamén se precisa o permiso do dramaturgo para representar a obra.
• Se, pola contra, escribe o seu propio guión baseándose nun libro xa feito, precísase o permiso do autor da obra orixinal para adaptar a obra literaria ao teatro.